Wist je dat onveilig werken op hoogte de nummer één oorzaak van arbeidsongevallen is in Nederland? Je hoeft maar even niet op te letten en je valt. Daarbij kan je zowel jezelf als anderen ernstig verwonden. Het is dus essentieel, en ook wettelijk verplicht, dat je als medewerker de juiste kennis en vaardigheden hebt om veilig te kunnen werken. Elk ongeval is er één te veel, daarom geven wij 6 tips voor veilig werken op hoogte.

TIP 1 Werk samen aan een veilige werkplek

Zowel werkgever als werknemer zijn verantwoordelijk voor een veilige werkplek. Het is belangrijk dat iedereen weet hoe er gewerkt moet worden om ieders veiligheid te kunnen waarborgen.

In eerste instantie is de werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid van de werknemer. De werkgever is namelijk verplicht om veiligheidsmaatregelen te nemen wanneer er wordt gewerkt op een hoogte van minimaal 2,5 meter of hoger. Werk je op een hoogte van minder dan 2,5 meter en kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan, dan moet je werkgever ook instaan voor jouw veiligheid. Er dient een risicoanalyse te worden gemaakt van de werksituatie en aan de hand daarvan wordt onder andere bepaald welke werkmaterialen nodig zijn in de betreffende situatie. Alles omtrent veiligheid en gezondheid wordt vastgelegd in een V&G plan (Veiligheid en Gezondheid), waarvan alle betrokken partijen op de hoogte worden gebracht.  

Uiteindelijk ben je als werknemer zelf ook verantwoordelijk voor de eigen veiligheid en die van jouw collega’s. Je dient de gestelde veiligheidsprocedures correct op te volgen en eventuele risico’s op ongelukken te verkleinen. Zorg dat je op de hoogte bent en volg eventueel een speciale veiligheidstraining.

TIP 2 Met een VCA-certificaat leg je de basis om veilig en gezond te werken

VCA staat voor Veiligheid, Gezondheid en Milieu (VGM) Checklist Aannemers. Wanneer je in het bezit bent van een VCA-certificaat leg je de basis om iedere dag weer veilig en gezond te werken. De kennis op het gebied van veiligheid die je opdoet tijdens het behalen van het certificaat helpt je bij het beter kunnen inschatten van situaties. Je leert wat wel en niet kan in verschillende situaties.

Wanneer je werkt op hoogte is het belangrijk om naast een VCA-certificaat ook je ‘Veilig werken op hoogte’ certificaat te behalen. Je leert dan specifieke zaken over veiligheid op het gebied van werken op hoogte. Ook hier leer je wat wel en niet kan in verschillende situaties.

Als je iets al heel vaak hebt gedaan, werk je al snel op de automatische piloot. Al ben je nog zo ervaren, herhaling is van essentieel belang! Het is belangrijk om regelmatig je kennis op te frissen en op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen en veiligheidsnormen.

TIP 3 Controleer altijd vooraf je werkplek en materiaal

Kennis en ervaring zijn belangrijk, maar je bent ook van andere dingen afhankelijk wanneer je veilig wilt werken op hoogte. Denk bijvoorbeeld aan de werkplek en het materiaal.

Voordat je begint met je werk is het belangrijk om je omgeving en werkplek goed te analyseren en vast te stellen of er veilig kan worden gewerkt. Bijvoorbeeld: staat mijn ladder op een stabiele ondergrond? Zijn er voorbijgangers of is er verkeer waar we rekening mee moeten houden? Hoe zijn de weersomstandigheden? Allerlei externe factoren kunnen invloed hebben op jouw veiligheid en die van jouw collega’s en omstanders.

Aan de hand van de analyse van de omgeving en werkplek kun je de juiste veiligheidsmaatregelen nemen en bepalen wat de juiste werkmaterialen zijn. Zorg daarbij altijd dat je de benodigde trainingen hebt gevolgd en dubbelcheck altijd of je materiaal in goede staat is en dat je deze op de juiste manier gebruikt.

Denk niet ‘Dat kan wel voor deze ene keer’ of ‘Het is maar voor eventjes’, dat zijn precies de momenten waarop het vaak misgaat. Een ongeluk zit in een klein hoekje. Neem geen onnodige risico’s, ook niet voor eventjes, zeker op hoogte zijn de gevolgen van een ongeluk groot.

TIP 4 Draag beschermende kleding & valbeveiliging

Zoals gezegd zit een ongeluk in een klein hoekje en we zijn allemaal mensen. Daarom is het belangrijk om jezelf te beschermen in het geval er toch een ongeluk gebeurt.

Zorg allereerst voor goede werkkleding en de juiste en voldoende PBM. Zorg daarnaast voor de juiste valbeveiliging. Als je dan toch valt, kun je niet helemaal naar beneden vallen. Naast het gebruik van de juiste en voldoende hulpmaterialen is kennis over het gebruik ervan eveneens van levensbelang. Het is immers belangrijk om te weten hoe je de hulpmiddelen op een veilige manier moet gebruiken. Verkeerd gebruik kan tot levensbedreigende situaties leiden. Ga dus goed voorbereid aan de slag.

TIP 5 Zorg voor een opgeruimde werkplek

Het lijkt misschien logisch, een opgeruimde werkplek, maar in de praktijk is het vaak anders. Ja, het is handig als al je werkmateriaal dicht bij je ligt, maar niet per se veilig. Voor je het weet ben je vergeten waar je het precies had neergelegd, zie je het over het hoofd en struikel of val je erover. Restmateriaal, gereedschap dat je niet gebruikt en andere benodigdheden die niet direct nodig zijn kunnen gevaarlijke situaties opleveren.

Voer afval en restmateriaal direct af, berg gereedschap op een veilig plek op en pak het er weer bij wanneer je het echt nodig hebt. Zo voorkom je dat jij of jouw collega’s erover vallen of struikelen.

TIP 6 Onderhoud je veiligheidsmaterialen & blijf alert!

Wanneer je iets regelmatig gebruikt kan er slijtage ontstaan, daarnaast zijn er regelmatig ontwikkelingen en veranderende veiligheidsnormen. Om veilig te kunnen blijven werken is het daarom belangrijk om regelmatig je veiligheidsmaterialen en gereedschap te controleren. Voldoet het nog aan alle eisen en is het nog niet versleten? Neem bij twijfel geen risico en investeer in veiligheid!

Routine, te weinig voorlichting en onjuiste instructies zijn heel gevaarlijk als het gaat om veiligheid. Voor nieuwe mensen is training heel belangrijk, maar ook als je iets al 100 keer hebt gedaan, wees nog steeds alert. Een foutje is zo gemaakt en met gezond verstand en samenwerking kunnen veel gevaarlijke situaties voorkomen worden.

Volg de benodigde trainingen en cursussen, lees de handleidingen, gebruik het juiste materiaal en controleer altijd je omgeving en werkplek. Zorg dat je bij twijfel aan de veiligheid altijd melding maakt bij je leidinggevende. Weet je niet zeker of je de werkzaamheden veilig alleen kan uitvoeren? Vraag om hulp! Samen zie je meer dan alleen. En mocht er toch iets misgaan, dan is er altijd iemand in de buurt die snel hulp kan inschakelen. Tot slot: spreek je collega’s erop aan als je ziet dat ze niet veilig werken. Aan het einde van de dag willen we allemaal gezond en wel naar huis. Pas dus goed op jezelf én elkaar!